CZECH LIST.!
JAWA Moto + Velorex Sidecar คู่แมตช์ “บ๊อบ ซิกซ์เดย์”
ไม่ง่าย แต่ก็หาได้ เพราะมี “คนเล่น” เก็บเป็นคอลเลกชันส่วนตัว ทั้งมอเตอร์ไซค์ ทั้งสกู๊ตเตอร์ ในสายพันธนาการทั้งซ้าย/ขวา “มุกแรก” จัดมาก่อน กับไซด์คาร์ “คู่แมตช์” ผลผลิตจากโรงงานในยุคคอมมิวนิสต์เบ่งบาน JAWA และ Velorex คู่หูธุรกิจที่ผลิดอกออกผล ท่ามกลางตลาดโลกที่แบ่งเป็น…ซ้าย…ขวา…!?!?!
จัดให้อย่างสาสม คอลเลคชั่น “ไซด์คาร์” ของ “บ็อบ ซิกเดย์” คอกนี้สะสมมาค่อนชีวิต ทั้งเชคฯ ทั้งเยอรมัน คือ จริตชอบส่วนตัว ใครไม่เล่น เขาเล่น!!!
JAWA
ชื่อของ JAWA (ยาวา) นั้น เกิดขึ้นในฐานะของโรงงานผลิตรถ “จักรยานยนต์” และ “รถอเนกประสงค์ขนาดเล็ก” (Moped) ที่ตั้งอยู่ ณ เมือง Prague (ปราก) ประเทศ Czechoslovakia (เชคโกสโลวาเกีย) ในปี 1929 โดย Frantisek Janecek ซึ่งเข้ามาซื้อแผนกผลิตรถจักรยานยนต์จาก Wanderer ซึ่งคำว่า JAWA ก็คือตัวอักษรต้นของชื่อ Janecek และ Waderer นั่นเอง
ตั้งแต่ยุคเริ่มต้นจนถึงปลายยุค’50 ชื่อของ JAWA นั้นประสบความสำเร็จอย่างมาก ผลิตภัณฑ์ที่มีความอึด ทน และซ่อมบำรุงง่าย คือ “จุดขาย” ที่สร้างชื่อให้ JAWA จนเข้ามานั่งในใจผู้บริโภค โดยเฉพาะรุ่น PERAK 350 ที่สามารถส่งออกไปทั่วโลกมากกว่า 120 ประเทศ ก่อนที่จะเริ่มจางลงไป จนกระทั่งปี 1970 JAWA กลับมาแจ้งเกิดอีกครั้งด้วยรถรุ่น 350 California ที่เป็นที่รู้จักดีตั้งแต่แนวชายหาดในแคลิฟอร์เนียไปจนถึงนิวซีแลนด์
1990 JAWA ก็เดินทางมาถึงจุดสิ้นสุด สุดท้ายก็ต้องยุบการผลิตไปโดยปริยาย ทว่า ในปี 1997 กลุ่มผู้บริหารรายใหม่เข้ามารับช่วงต่อกิจการ และย้ายฐานการผลิตมาอยู่ที่เมือง Tynec nad Sazavou ดำเนินกิจการอีกครั้งในชื่อของ JAWA Moto ทว่า ก็เป็นทิศทางธุรกิจในแบบทรงๆ ไม่มีโปรดักต์อะไรที่สร้างชื่อได้อย่างเก่าก่อน…2018 JAWA Moto ได้รับการช่วยเหลือจาก “เงินทุนก้อนใหม่” จากกลุ่มผู้ผลิตยานยนต์ Mahindra (มหินทรา) ของอินเดีย ลิขสิทธิ์ในตราสินค้าและแบบการผลิตต่างๆ ถูกโยกย้ายมาที่อินเดีย และยังคงผลิตรถจักรยานยนต์ในเจเนอเรชันใหม่สู่ตลาดกระทั่งปัจจุบัน
1953 PERAK : คันนี้ “ลูกรัก” บ้านเราเรียก “จาวา นักกล้าม” สีมะเมี่ยว สีเดิมโรงงานทั้งรถ ทั้งไซด์ คันนี้ไซด์ Velorex ปีลึก อิมพอร์ทเข้ามา แมทกันพอดี ทั้งสี ทั้งทรง เครื่องยนต์แบบซิงเกิล ทวินพอร์ท (ไอเสีย 2 ช่อง) ขนาด 250 ซี.ซี. เฟรมหลังสไลด์ คันนี้สวยจัด ปลัดบอกจริงๆ
Velorek
เหมือนเกิดมาเป็น “เนื้อคู่” Velorek คือโรงงานผลิตไซด์คาร์ (Type 562) และรถยนต์ขนาดเล็กของเชคโกฯ ที่เริ่มต้นมาตั้งแต่ปี 1936 จากน้ำมือของ 2 พี่น้อง Frantisek และ Mojmir Stransky เจ้าของร้านซ่อมจักรยานเล็กๆ ในเมือง Parnik ยามว่างพวกเขาซุ่มทำรถขนากดเล็กแบบ 3 ล้อเพื่อใช้งาน ซึ่งได้แรงบันดาลใจจากรถยนต์ของ Morgan Motor Company…1943 พวกเขาสร้างรถต้นแบบคันแรกที่ใช้ท่อเหล็ก ขึ้นรูปด้วยแผ่นโลหะ ร่วมกับชิ้นส่วนของจักรยานยนต์ที่มี และพวกเขาตั้งชื่อมันว่า Oskar ซึ่งย่อมาจาก “kára na ose” หรือ “car on axle”
1945 พวกเขาสร้างรถ 3 ล้อคันเล็กๆ เพื่อจำหน่าย 3 คัน โดยใช้เครื่องยนต์รถจักรยานยนต์ขนาด 150 ซี.ซี. ของ CZ และอีก 3 คันสำหรับเครื่องยนต์ขนาด 300 ซี.ซี. ทว่าใช้เครื่องยนต์ของ PAL และอีก 6 คันสำหรับเครื่องยนต์ขนาด 300 ซี.ซี. ที่ใช้เครื่องจักรยานยนต์ของ JAWA
1979 TS300 : คันนี้รถแท้ “บ้านเรา” จะเห็นว่าเป็น “ไซด์ซ้าย” รถของกรมชลประทาน นครนายก เชยๆ แบบเดิมๆ แนวทางของจาวา ที่เน้นเรื่องของการใช้งาน มากกว่าสวยงามทางศิปละ เครื่องยนต์แบบ 2 สูบ (ทวิน สปอร์ต) 300 ซี.ซี. แมนนวลทุกระบบ
1950 พี่น้อง Stransky ถูกเชิญให้มาร่วมงานกับ Velo โรงงานผลิตชิ้นส่วนเล็กๆ อีกแห่งใน Hardec Kralove…1951 คราวนี้ผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ที่ผลิตออกมา ถูกใช้ในเครื่องหมายการค้าของ Velorek และคำสั่งซื้อแรกที่เข้ามาในโรงงาน ซึ่งตอนนั้นมีพนักงานเพียง 6 คนคือ Oskar 54 จำนวน 120 คัน และเพิ่มเป็น 180 คันในปี 1954 ซึ่งถึงตอนนี้โรงงานมีพนักงานเพิ่มขึ้นเป็น 8 คนแล้ว น่าเสียดายที่ Frantisek Stransky กลับต้องมาเสียชีวิตจากเหตุการณ์อุบัติเหตุขณะทดสอบรถต้นแบบรุ่นใหม่ Mojmir เสียใจอย่างมาก และคิดว่าจะล้มเลิกกิจการ รวมถึงปฏิเสธการเป็นสมาชิกของพรรคคอมมิวนิสต์ในเชคโกฯ เขาได้รับการเนรเทศออกจากเมือง และต้องไปหาที่ตั้งโรงงานใหม่ ซึ่งกว่าจะเข้าที่เข้าทางก็ปาไปถึงปี 1961 ณ เมือง Rychnov nad Kneznou
1968 Velorek ออกรถใหม่รุ่น Model 16 ที่มีเครื่องยนต์ให้เลือก 2 ขนาดคือ 175 ซี.ซี. (ใช้เครื่องรถจักรยานยนต์ของ CZ) และ 300 ซี.ซี. (ใช้เครื่องรถจักรยานยนต์ Type 52 ของ JAWA) แต่ก็น่าเสียดาย เพราะใช้เงินทุนไปมาก เป็นเหตุให้รถยนต์แบบ 3 ล้อรุ่นนี้ต้องหยุดการผลิตไปในปี 1971 โรงงานอยากลองอะไรที่ใหม่กว่านั้น ซึ่งก็คือรถยนต์แบบ 4 ล้อขนาดเล็กเครื่องยนต์ 350 ซี.ซี. ในนามของรุ่น Model 435-0 (ใช้เครื่องรถจักรยานยนต์ Type 572 ของ JAWA) มันดีที่สุดของโรงงาน ทว่า เทียบไม่ได้เลยกับรถ 4 ล้อที่จำหน่ายนื้องตลาด “ถูกอย่างเดียว” แต่ก็ไปไม่รอดในเชิงพาณิชย์ มันล้มเหลวและต้องยุบการผลิตไปในปี 1973 เพราะตอนนั้นในท้องตลาด รถยนต์ขนาดเล็กในนามของ Fiat 500 คือ…ราชัญ!!!
กลางยุค 1980 นายทุนของอินเดียยื่นข้อเสนอให้ Velorek ด้วยเงินทุนก้อนใหม่ ทว่า ต้องมูฟโรงงานไปที่อินเดีย เหมือนจะรุ่ง แต่กลับร่วง ข้อตกลงไม่บรรลุ ไม่มีการรายงานถึงเหตุผล ทว่า ปัจจุบันเราก็ยังไม่เห็นวี่แววว่า Velorek จะหวนกลับมาโลดแล่นอีกครั้ง
พอได้เห็นความเชื่อมโยงของ JAWA และ Velorek กันไปบ้างแล้ว มันเหมือน JAWA นั้นประสบความสำเร็จอย่างมาก ผลิตภัณฑ์ที่มีความอึด ทน และซ่อมบำรุงง่าย คือ “จุดขาย” ที่สร้างชื่อให้ JAWA จนเข้ามานั่งในใจผู้บริโภค โดยเฉพาะรุ่น PERAK 350 ที่สามารถส่งออกไปทั่วโลกมากกว่า 120 ประเทศ พึ่งพาอาศัยกันมาไม่ขาด ก็ไม่แปลกอะไรที่ “มอเตอร์ไซค์+ไซด์คาร์” ของ 2 เครื่องหมายการค้านี้โลดแล่นในตลาด แต่ด้วยสภาพการณ์ทั้ง “เศรษฐกิจ” และ “การเมือง” ไม่ได้เอื้ออำนวยอะไรมากนัก “เน้นใช้งาน” เลยด้อยเรื่องความละเมียดไปสักหน่อย ทั้ง JAWA และ Velorek อาจไม่ได้หรูหรา หรือมีเส้นสายสวยๆ ให้ได้พิศมากนักหากเทียบเคียงกับรถแบรนด์จากซีกโลกอื่น ทว่า มันมี “ลายเซ็น” ในแบบของตัวเอง แถมโดนจริตของ “สายเก็บ” บ้านเรา ที่แทบไม่ต้องบอกเลยว่านี่รถ…คอกไหน…??
1987 TS300 : คันนี้เป็น ทวิน สปอร์ต 300 ซี.ซี. ปีใหม่กว่า สวย สด เพราะวิ่งมาแค่ 300 กม. นำเข้าโดย T-Bike เมื่อหลายสิบปีก่อน ปัจจุบันยังใช้งานดี และรุ่นนี้คือรถรุ่นยอดนิยมที่มักถูกใช้เดินทางรอบโลก เพราะ อึด ทน แกร่ง พังที่ไหนก็ซ่อมได้
Production Figures
Model Total
Oskar 54, Velorex Oskar, Velorex 16/250 2,500
Velorex 16/250 800
Velorex 16/350 12,000
Four-wheeler 435-0 1,380
Story : nuiAJS
Photo : Kwang GPI. Photo Dep.
